آموزش مراحل تولید زعفران
مقدمه
زعفران به عنوان ادویه ای گران بها و ارزشمند در بین مردم شناخته می شود.این گیاه به دو روش مدرن و سنتی کاشته می شود که شما می توانید از هریک از آن ها برای کاشت زعفران استفاده کنید. ما در این مقاله قصد داریم به صورت جامع در زمینه انواع روش های کاشت زعفران و مراحل رشد زعفران اطلاعات مفیدی را در اختیارتان قرار دهیم.اگر به دنبال این هستید که بهره وری مزرعه زعفران خود را افزایش داده ومحصولی باکیفیت را برداشت کنید،تا انتهای مطلب ما را همراهی کنید. در این نوشته راهکارهایی را معرفی کنیم تا با استفاده از آن ها بتوانید زعفرانی مرغوب را به بازار عرضه کنید.
مشخصات گیاه شناسی زعفران
زعفران یک گیاه علفی است که دارای ساقه زیرزمینی غده ای شکل به نام “کُرم” یا “بنه” است. به ساقه زعفران در اصطلاح پیاز زعفران گفته می شود. پیاز زعفران شکلی گرد و توپر دارد و با پوششی قهوه‌ای رنگ در زیر خاک قرار می‌گیرد. در اواسط پاییز، گل اولین قسمتی از گیاه است که از خاک به بیرون خارج می شود.
پیاز زعفران یک تا سه گل ارغوانی دارد و هر گل دارای شش گلبرگ است. در مرکز گل مادگی قرار گرفته است و دارای یک تخمدان غده‌ای می باشد. خامه باریکی از قسمت تخمدان گیاه به بیرون خارج می گردد.
رنگ خامه زردرنگ است که به کلاله قرمز سه شاخه ای تقسیم می شود. سه کلاله با خامه ای به طول پنج سانتی متر بعد از خشک شدن زعفران تجاری را تشکیل می‌دهد.
روش های کاشت زعفران
1.کاشت چاله‌ای یا کپه‌ای زعفران
این نوع کاشت زعفران روشی سنتی است که در آن با استفاده از بیل، چاله‌هایی به عمق و عرض ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر حفر می‌شود. کشاورز در کاشت کپه ای، حدودا سه تا پانزده عدد پیازچه زعفران در هر چاله قرار می دهد و سپس روی آن ها را با خاک کاملا می پوشاند.فاصله بین هر چاله با چاله بعدی در یک ردیف ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر و در ردیف کناری ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر است.
2.کاشت گلخانه‌ای
کاشت گلخانه‌ای به عنوان جدیدترین روش کشت زعفران شناخته می شود. این نوع کاشت به دو روش هیدروپونیک و ایروپونیک انجام می‌شود. در روش هیدروپونیک، از کوکوپولیت به عنوان جایگزین خاک استفاده می‌شود و این ماده توانایی تامین عناصر غذایی مورد نیاز پیاز زعفران را از طریق کوددهی دارد.
در ایروپونیک، آب از طریق رطوبت هوا تامین می‌شود و برای تامین عناصر غذایی، پیاز پس از گلدهی به خاک بازمی‌گردد تا از طریق خاک، مواد مورد نیاز خود را تامین کند. کاشت گلخانه‌ای زعفران برای مناطقی که از نظر شرایط آب و هوایی با گیاه زعفران سازگاری ندارند گزینه بسیار مناسبی می باشد.
3.کاشت در منزل
بسیاری از افراد به کاشت گل و گیاه در خانه بسیار علاقه مند هستند. برای کشت زعفران در خانه باید، پیاز سالم و تازه را از مراکز فروش معتبر گیاهان تهیه کنید. پس از خرید پیاز،باید مکان مناسبی را برای کاشت پیدا کنید. برای رشد زعفران حتما نور آفتاب به طور مستقیم به آن بتابد و خاک به خوبی زهکشی شده باشد.پس از قرار دادن پیاز در خاک، کود را به میزان مناسب به آن اضافه کنید. در مرحله آخر، برای کاشت زعفران در خانه‌های آپارتمانی می‌توانید از گلدان یا سبد استفاده کنید.کشت زعفران در منزل ، چندان کار دشواری نمی باشد و فقط باید از گیاه به خوبی مراقبت کنید.
4.کشت آرمانی زعفران
کشت آرمانی یک روش جدید است که می توان از آن برای رشد گیاه زعفران استفاده کرد. در این روش، شیارهایی به صورت ردیفی با فاصله‌ی ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر ایجاد می‌شوند. کشت ردیفی در مقایسه با روش‌های کلاسیک، به صرفه تر است و سودهی آن تقریبا دو یا سه برابر بیشتر از روش های سنتی می باشد.
در کشت سنتی زعفران، در هر هکتار سه الی پنج تن پیاز کاشته می‌شود. اما در کشت آرمانی و کشت مدرن زعفران، تراکم پیازها به ده تن در هر هکتار افزایش می‌یابد. این تراکم بالا به این معنا نیست که پیازها روی هم ریخته می‌شوند؛ بلکه به این معنی است که پیازها را در واحد سطح، در فواصل مناسب از هم قرار می‌دهند تا مواد ریزمغذی آلی و معدنی موجود در خاک به طور مساوی و مناسب به تمامی پیازها برسد و عملکرد مزرعه به مقدار قابل توجهی افزایش پیدا کند.
مهم ترین مزایای کشت آرمانی زعفران
- به نیروی کارگر کمتری نیاز است.
- در روش کشت ردیفی به میزان کود کمتری در واحد سطح نیاز می باشد.
- کاهش هزینه‌های آبیاری
- افزایش بازدهی محصول در هر هکتار
- تکثیر بهتر پیازها در مقایسه با روش سنتی
- عمل چیدن گل ها با سهولت بیشتری انجام می‌شود
- کاهش هزینه‌های کوددهی و محلول‌پاشی
- افزایش راندمان مزرعه
- تسهیل در تکثیر پیاز زعفران
دوره خواب و بیداری زعفران چیست
دوره بیداری زعفران
این دوره حدود ۷ تا ۵/۷ ماه طول می‌کشد و گیاه دو مرحله شدت رشد، توقف رشد را طی می‌کند.
مرحله شدت رشد
این مرحله از اوایل مهرماه تا پایان بهمن ماه ادامه دارد. در این مدت، ریشه‌ها با آبیاری اولیه رشد کرده و برگ‌ها می رویند.سپس پیاز مادر بعد از گلدهی کوچکتر می‌شود و جسم خود را به پیاز کوچکتری که بالای آن قرار دارد، منتقل می‌کند. در پایان این دوره، پیاز مادر دیگر وجود ندارد و کوددهی در مرحله شدت رشد تأثیری ندارد.
مرحله توقف رشد
این مرحله از اوایل اسفندماه تا اواسط اردیبهشت ماه ادامه دارد. در این زمان رشد برگ‌ها متوقف شده و گیاه آماده ورود به خواب می‌شود. در مرحله توقف رشد، حفظ رطوبت خاک از اهمیت بالایی برخوردار است که باید به این موضوع بسیار توجه شود.
دوره خواب زعفران
این دوره حدود ۴ تا ۵/۴ ماه طول می‌کشد و از اواسط اردیبهشت تا مهرماه ادامه دارد. در این مدت پیاز دو مرحله خواب را طی می‌کند.
خواب حقیقی
این خواب از نیمه اردیبهشت تا نیمه تیر طول می کشد. در خواب حقیقی ، هیچ تغییری در پیاز زعفران صورت نمی گیرد و گیاه در حالت خواب کامل می باشد.این مدت بهترین دوره جهت جابجایی پیاز و احداث مزارع جدید می باشد.
خواب مصنوعی
این خواب از از نیمه اول تیر تا حداکثر نیمه شهریور ادامه دارد.در این بازه از مراحل رشد زعفران گیاه به ظاهر خواب است، ولی بعضی قسمت ها مانند ساقه و برگ گیاه دیده می شود. بنابراین دوره خواب مصنوعی زمان مناسبی جهت برداشت پیاز زعفران و احداث مزارع جدید نمی باشد.
صفر تا صد مراحل تولید زعفران
1.مرحله کاشت
کاشت زعفران در سال اول انجام می شود و مراحل داشت و برداشت در سال های بعد صورت می گیرد.کاشت از مهمترین مراحل رشد زعفران است که عوامل مختلفی مانند خاک،آب و هوای مناسب و … بر روی آن تاثیر گذار می باشد. در ادامه برای آشنایی بیشتر شما موارد مهم کاشت زعفران را به صورت جامع بررسی می کنیم.
1.1خاک
زعفران در تمامی انواع خاک‌ها قابل کشت است، ولی بهتر است که خاک مورد نیاز در مراحل رشد زعفران نه خیلی شنی و نه خیلی رسی باشد.
1.2آب و هوای مناسب
زعفران در نواحی خشک و نیمه گرمسیر رشد می‌کند.این گیاه محدوده دمایی منفی پانزده درجه سانتی گراد در فصل زمستان تا چهل درجه در تابستان را می تواند تحمل کند.
1.3انتخاب پیاز زعفران
پیازی که در مراحل رشد زعفران استفاده می‌شود باید به اندازه گردو باشد و هیچ نوع آلودگی یا بیماری زعفران نداشته باشد.برای اطمینان از عدم آلودگی پیاز زعفران بهتر است که قبل از کاشت آن را ضدعفونی کنید.وزن مناسب برای هرپیاز معمولا هشت گرم می باشد و پیازهای کوچک را می توانید با مراقبت بیشتر تقویت کرده تا به خوبی رشد کنند.جالب است بدانید که پیازهای مزارع 5-4 ساله از کیفیت بسیار بالایی برخوردار می باشند و همچنین بهترین نوع پیاز محسوب می شوند.
1.4تراکم و عمق کاشت
فواصل خطوط کاشت بهتر است که 25 سانتی متر باشد. چاله ها را با عمق پانزده تا بیست سانتیمتر حفر کنید تا زعفران در فصول گرم و سرد از آسیب در امان باشد.
2.داشت
گیاه زعفران که به طلای سرخ معروف است،حدودا هفت تا ده سال به صورت متوالی محصول می دهد. البته میزان محصول در مراحل رشد زعفران به عوامل گوناگونی وابسته است که در ادامه آن ها را توضیح خواهیم داد.
2.1سله شکنی
بهترین زمان برای انجام سله شکنی پس از باران بهاری و آماده‌سازی زمین است. سله شکنی باعث خروج آسان گل‌ها از خاک و مخلوط شدن کود حیوانی با لایه سطحی خاک می‌شود. لازم به ذکر است که سله شکنی نباید به تأخیر افتد، زیرا اگر گل‌ها رشد کنند و به سطح خاک برسند، این کار باعث از بین رفتن گل‌ها می‌شود. بنابراین، سله شکنی باید بلافاصله پس از آبیاری انجام شود. حدود ۵-۷ سانتیمتر از سطح خاک برای سله شکنی کافی است.
2.2آبیاری کافی
آبیاری برای افزایش کمیت و کیفیت محصول بسیار مهم است. زمان آبیاری در مراحل رشد زعفران به شرایط آب و هوایی منطقه وابسته می باشد و از اوایل مهر تا اواسط آبان متغیر است. آبیاری اول (بلافاصله پس از کاشت پیازها در زمین) بسیار حساس است، زیرا باعث تحریک رشد گیاه می‌شود و رشد جوانه‌زنی آن آغاز می‌شود. آبیاری زودهنگام باعث جلوگیری از رشد رویشی گیاه می‌شود، در حالی که آبیاری دیرهنگام ممکن است باعث مواجهه گل‌ها با یخبندان زمستانی شود.
میزان آبیاری زعفران
- مزرعه زعفران سالانه حدودا پنج بار آبیاری می‌شود.
- . آبیاری اول در اوایل مهرماه و بعد از کاشت زعفران انجام می گردد.
- آبیاری دوم، حدود ۴۰ روز پس از آبیاری اول
- آبیاری سوم در اوایل اسفندماه و پس از کوددهی زمین
- ، آبیاری چهارم در اواخر اسفندماه
- آبیاری پنجم در فروردین ماه
2.3ازبین بردن علف‌های هرز زمین
علف‌های هرز موجود در زمین، بر روی جذب مواد غذایی و آب به زعفران تأثیر منفی دارند و همین امر موجب کاهش محصول می شود. در صورتیکه زمین از علف‌های هرز پاک نشود،بعد از مدتی تمام مزرعه از این علف ها پر شده و از بین بردن آن‌ها برای کشاورز کاری سخت و دشوار خواهد بود. در مرحله استراحت تابستانی زعفران، با استفاده از ابزارهای دستی و ماشینی وجین می توان علف های هرز زمین را حذف کرد.
وجین زمین زعفران
هر زمانی که علف های هرزرشد کرد،استفاده ازوجین مزرعه کاملا ضروری است. وجین زمین در مراحل رشد زعفران باید حداقل ۴ بار انجام شود؛ وجین اول بعد از برداشت گل‌ها و بعد از آبیاری دوم، وجین دوم یک ماه بعد از وجین اول و قبل از آبیاری سوم، وجین سوم بعد از خشک شدن برگ‌های زرد شده زعفران در بهار و وجین چهارم هنگام استراحت و خواب گیاه انجام می‌شود.
3.برداشت
برداشت زعفران معمولا از اوایل آبان شروع می شود که حساس ترین و سخت ترین مرحله رشد گیاه است.عمر گل ها در مراحل رشد زعفران معمولا سه تا چهار روز است و چنانچه به موقع چیده نشود، قطعا پژمرده خواهند شد.اگرگل‌های زعفران به مدت طولانی، درمعرض هوای گرم، باد و نور خورشید قرار بگیرند، از کیفیت رنگ و عطر کاسته می‌شود. بهترین زمان چیدن گل های زعفران، صبح زود است. زیرا در این زمان گل ها به صورت غنچه هستند و به راحتی می توان آن ها را چید.
3.1چیدن گل های زعفران
زمان برداشت گل‌ها در مراحل رشد زعفران به شرایط جغرافیایی منطقه وابسته است. دوره گلدهی زعفران در زمین حدود ۱۵ تا ۲۵ روز است و بیشترین گلدهی معمولاً در روزهای هفتم تا دهم رخ می‌دهد. کلاله زعفران باید بلافاصله از گلبرگ جدا شود. زیرا گرده‌های زرد رنگ که پرچم نامیده می‌شوند، روی کلاله‌ها قرار دارند و جدا کردن آن‌ها باعث آسیب رسیدن به کلاله‌ها می‌شود و کیفیت و قابلیت بازارپسندی زعفران تجاری را کاهش می‌دهد.
3.2جدا کردن کلاله زعفران
جداسازی کلاله از گل باید به سرعت انجام شود ،زیرا گل‌ها سریع فاسد می شوند. مرحله جدا کردن کلاله زعفران باید با دقت صورت گیرد و همچنین در حین انجام کار باید کاملا مسائل بهداشتی را رعایت کرد.
3.3خشک کردن زعفران
پس از برداشت، گل‌های زعفران باید خشک شوند. نحوه خشک کردن کلاله ها بر کیفیت زعفران تجاری تاثیر خواهد داشت. این کار می‌تواند به صورت سنتی با استفاده از هوای طبیعی یا با استفاده از دستگاه‌های خشک کن صورت بگیرد. در روش صنعتی از خشک کننده نقاله ای ، تحت خلا ، تونلی و … برای خشک کردن زعفران استفاده می شود.
ویژگی های زعفران معوا
- زعفران با کیفیت و اصل از بهترین مزارع خراسان جنوبی
- بسته بندی شیک و جذاب
- استفاده از جدیدترین دستگاه های بسته بندی زعفران
- قیمت مناسب
- تنوع محصولات
- تولید و بسته بندی زعفران بر اساس استانداردهای ملی
- ظروف بسته بندی با بهترین کیفیت
- برخورداری از نیروهای آموزش دیده و مجرب
خرید زعفران معوا
اگر به دنبال زعفران مرغوب و باکیفیت هستید، برند معوا تضمین می کند که محصولات این شرکت توسط بهترین و مجرب ترین کارشناسان صنایع غذایی مورد آزمایش قرار گرفته است. بنابر این با اطمینان کامل می توانید زعفران اصل را از مجموعه ما تهیه کرده و از خواص بی نظیر آن بهره مند شوید. برای خرید زعفران معوا می توانید از طریق سایت یا به صورت حضوری اقدام نمایید. کارکنان ما همواره در تلاش هستند تا بهترین خدمات و پشتیبانی را به مشتریان عزیزارائه دهند.
آدرس فروشگاه:بلوار هاشمیه، بین هاشمیه ۶۰ و ۶۲- مجتمع کوهسر- طبقه اول واحد F57
کلام آخر
برای تولید و کاشت زعفران باید نسبت به شرایط جغرافیایی منطقه شناخت دقیقی داشته باشید و همچنین در تمام مراحل رشد زعفران اصول کشاورزی را به خوبی اجرا کنید. در این مطلب به صورت دقیق نکات مهم کاشت تا برداشت زعفران را بررسی کردیم.اگر این مقاله برای شما مفید و کاربردی بوده است، خوشحال می شویم که آن را با دیگران هم به اشتراک بگذارید. ما در برند معوا تلاش خود را می کنیم که زعفران اصل را به هموطنان گرامی عرضه کرده تا با خیال راحت از کیفیت و خواص آن لذت ببرید.
مطالبتون خیلی آموزنده و جذاب، ممنون از شما و موفق باشید.🙏